Blaasgruis bij de kat
Blaasgruis is een belangrijke oorzaak voor blaasontsteking bij de kat. Blaasgruis ontstaan door het neerslaan van mineralen in de urine. Als blaasgruis lang in de blaas zit, kan het samenklonteren tot blaasstenen. Door een aantal aanpassingen in de leefstijl en voeding van uw kat door te voeren, kunt u de kans op problemen met blaasgruis zo klein mogelijk houden. Pharmacy4pets helpt u hier graag bij.
Hoe ontstaat blaasgruis bij katten?
Urine bestaat uit vocht met daarin allerlei mineralen, die daar door de nieren in zijn uitgescheiden. Als de urine waterig is en er geen overmaat aan mineralen in zit, lossen deze mineralen netjes op en plast uw kat ze uit. Om verschillende redenen kan het zijn dat de mineralen niet oplossen en samenklonteren als blaasgruis of zelfs als blaasstenen. Factoren die hierbij een rol spelen:
De concentratie van de urine
In heel waterige urine lossen mineralen makkelijker op dan in heel geconcentreerde urine. In die laatste is immers dezelfde hoeveelheid mineralen aanwezig in veel minder vocht. Vergelijk een schep suiker in een hele kop thee of in slechts een bodempje. Een geconcentreerde urine krijgt een kat door weinig te drinken of door heel lang op te houden. We zien dit vaak bij te dikke en luie katten, maar ook als een kat niet naar de drink- of kattenbak wil of durft omdat deze op een onrustige plek staan, de kans bestaat onderweg ‘besprongen’ te worden door een andere kat of klein kind of simpelweg omdat de bak te vies bevonden wordt.
De hoeveelheid mineralen in de urine
Door verschillende redenen kan het aandeel van specifieke mineralen, zoals bijvoorbeeld calcium, magnesium of ammonium toenemen. Hoe meer mineralen er in de urine aanwezig zijn, hoe groter de kans dat een deel niet goed oplost. Als een kat veel meer voeding krijgt dan aanbevolen, dan krijgt ze ook veel meer mineralen binnen. De overmaat hieraan wordt door de nieren via de urine uitgescheiden. Dit is één van de redenen waarom we blaasgruis relatief veel zien bij te dikke katten.
Ook bevatten sommige voedingen of voedingsmiddelen in verhouding veel van een bepaald mineraal, bijvoorbeeld magnesium. Dit verhoogt de kans op het ontstaan van struviet, wat is opgebouwd uit magnesium-ammonium-fosfaat. De oorzaak kan ook in de stofwisseling van de kat liggen: bij bepaalde aandoeningen (zoals bijvoorbeeld chronische nierziekte) scheidt een kat meer calcium in de urine uit dan normaal.
De zuurgraad van de urine
De zuurgraad, ofwel de pH van de urine, varieert gedurende de dag en ook met het type voeding dat de kat krijgt. Normaal is dit een heel mooie balans, maar bijvoorbeeld bij een bacteriële blaasontsteking stijgt de pH vaak sterk gedurende een langere tijd (de urine wordt minder zuur). In deze basische urine wordt veel sneller struviet gevormd. In een erg zure urine lossen echter calciumoxalaat en uraten weer minder goed op. Het is dus belangrijk het type kristal te weten voordat de zuurgraad van de urine zomaar beïnvloed wordt en het effect moet ook regelmatig gecontroleerd worden.
De belangrijkste typen blaasgruis bij de kat
Er zijn verschillende typen kristallen bij de kat en er zijn al wat namen voorbij gekomen. De drie belangrijkste kristallen bij de kat zijn:
Struviet
Struviet, bestaand uit magnesium-ammonium-fosfaat was lang het meest voorkomende type blaassteen van Nederlandse katten en nog altijd het meest bekend, vooral als blaasgruis. Struviet wordt gemakkelijker gevormd in een basische (dus niet zure) urine. Bij honden is er bijna altijd een verband met een bacteriële blaasontsteking, bij de kat is dit verband er veel minder vaak.
Struviet is op te lossen door een speciale dieetvoeding te geven.
Calciumoxalaat
Calciumoxalaat wordt steeds meer gezien en heeft inmiddels struviet van de eerste plaats als meest voorkomend type blaassteen gestoten. Mogelijk houdt dit verband met het teveel aanzuren van de urine om struviet te voorkomen. Calciumoxalaat kan bij alle pH waarden gevormd worden, maar het makkelijkst in heel zure urine. Dieetvoedingen die de kans op struviet- en calciumoxalaatstenen doen verminderen, verlagen de pH dan ook niet zodanig dat het risico op de vorming van calciumoxalaat stijgt, terwijl dit met andere methodes of minder wetenschappelijk ontwikkelde voedingen, soms wél kan gebeuren.
Vitamine C, bij mensen met blaasontsteking wel geadviseerd om de urine te helpen aanzuren, is een voorloper van oxalaat, de bouwsteen van calciumoxalaat. Naast dat katten zelf vitamine C aan kunnen maken en het dus niet nodig hebben, helpt het niet bij het verminderen van de kans op blaasontsteking én verhoogt het het risico op calciumoxalaat. Niet geven dus! Calciumoxalaten zijn helaas niet op te lossen door de voeding aan te passen.
Uraten
Uraten komen veel minder vaak voor dan struviet en calciumoxalaat. Ze kunnen ontstaan door problemen met de lever, maar ook komen ze vaker voor bij een bacteriële blaasontsteking. Ze worden eerder gevormd in een zure urine.
Symptomen van blaasgruis bij katten
De symptomen van blaasgruis zijn gelijk aan de symptomen van een blaasontsteking met een andere oorzaak:
- Vaak naar de bak gaan.
- Veel kleine beetjes plassen.
- Met moeite plassen: het duurt lang en met veel graven in de bak.
- Plassen is pijnlijk: miauwen, blazen of grommen tijdens het plassen.
- In huis plassen.
- Bloed bij de urine.
- Zich veel wassen onder de staart.
- Niet kunnen plassen.
Bij een kater kan blaasgruis leiden tot een verstopping van de urinebuis (urethra-obstructie). Een kater die niet kan plassen wordt ook wel een plaskater genoemd. Een plaskater is altijd een spoedgeval, neem dus direct contact op met uw dierenarts als uw kater niet of alleen druppeltjes plast, ook ’s avonds of in het weekend. Het niet kunnen plassen heeft ernstige gevolgen voor blaas en nieren; de kat kan zelfs komen te overlijden. De verstopping moet dus zo snel mogelijk worden verholpen.
De diagnose van blaasgruis
Om blaasgruis bij uw kat zo goed mogelijk te kunnen behandelen, is het belangrijk om te weten om wat voor gruis het gaat. Urineonderzoek is hierbij essentieel. Om urine op te vangen bij uw kat, zijn Katkor korrels in een schone en verder lege kattenbak ideaal. Deze korrels nemen geen vocht op, zodat u de urine met een pipetje kunt opzuigen. Uw dierenarts kan ook urine afnemen via een blaaspunctie bij uw kat. Omdat struviet snel (al na anderhalf uur) gevormd wordt in bewaarde urine en calciumoxalaat spontaan kan ontstaan in heel koude urine, heeft het door de dierenarts af laten nemen van de urine zeker voordelen voor het stellen van de juiste diagnose. Met een echo of röntgenfoto kan het gruis in beeld worden gebracht en onderzocht worden of er ook sprake is van blaasstenen. Als er sprake is van blaasstenen die operatief verwijderd moeten worden, kunnen deze stenen opgestuurd worden naar een laboratorium voor analyse.
De behandeling van blaasgruis
Bij het ontstaan van blaasgruis spelen meerdere factoren een rol. Een aantal van die factoren kunnen worden beïnvloed door dieetmaatregelen of aanpassingen in de leefstijl. Helaas komt blaasgruis vaak terug als uw kat hier eenmaal mee te maken heeft gehad. Door het nemen van een aantal maatregelen kunt u de kans op terugkeer wel sterk helpen verminderen.
Medicatie voor katten met blaasgruis
Om de pijn en ontsteking te verminderen bij katten met blaasontsteking worden vaak pijnstillers voorgeschreven door uw dierenarts. Ook kan uw kat baat hebben bij supplementen ter bevordering van gezond slijmvlies in de blaas, zoals Feluro. Antibiotica worden niet standaard gegeven, omdat bacteriën bijna nooit blaasontsteking veroorzaken bij katten. Als uit een urinekweek komt dat er sprake is van een bacteriële urineweginfectie, zijn antibiotica uiteraard wél geïndiceerd.
Voeding voor katten met blaasgruis
Voeding voor katten met blaasgruis, zoals Sanimed Anti Struvite kat, zorgt er onder andere voor dat de zuurgraad (pH) van de urine wordt verlaagd en het bevat weinig bouwstenen voor struviet en calciumoxalaat, waardoor struviet wordt opgelost en de kans op terugkeer van zowel struviet als calciumoxalaat wordt voorkomen. Deze voeding kan blijvend worden gegeven. Bij stoppen is namelijk de kans groot dat uw kat opnieuw last krijgt van blaasgruis.
Kleine struvietsteentjes zijn vaak met voeding op te lossen en in die gevallen is een operatie dan niet nodig. In het geval van andere of heel grote blaasstenen kan een operatie nodig zijn om de steentjes te verwijderen. De zuurgraad van de urine kan ook beïnvloed worden door het geven van een verzurende pasta zoals Vetoquinol Care Blaasgruis Gel of Urical.
NB: het is bij het gebruik van dieetvoeding of voedingssupplementen die de urine pH beïnvloeden zoals Sanimed Anti Struvite Kat of Vetoquinol Care Blaasgruis Gel uitermate belangrijk dat voor gebruik overlegd wordt met de dierenarts. Er zijn verschillende types blaasgruis, die elk een andere aanpak vereisen. De urine verzuren kan soms een averechts effect hebben, als het type gruis (bijvoorbeeld calciumoxalaat of uraat) juist makkelijker gevormd wordt in een zure urine!
Overige maatregelen bij blaasgruis
Stress speelt een belangrijke rol bij het ontstaan van blaasontsteking en blaasgruis, onder andere doordat angstige en nerveuze katten vaak slecht drinken en de urine lang ophouden. Geruststellende feromonen zoals Feliway of het natuurlijk rustgevende supplement Zylkene kunnen hierbij helpen.
Meer drinken is erg belangrijk bij het verhelpen en voorkomen van blaasgruis. De urine wordt hierdoor wat minder geconcentreerd, waardoor de aanwezige mineralen makkelijker oplossen. Zet verschillende types waterbakjes op verschillende rustige plaatsen neer en probeer ook een drinkfontein, veel katten hebben een voorkeur voor stromend water. Natvoeding heeft een hoog vochtgehalte, waardoor uw kat automatisch meer water binnenkrijgt.
Lang ophouden is naast weinig drinken een belangrijke factor bij het ontstaan van een te sterk geconcentreerde urine. Plaats voldoende kattenbakken op rustige en beschutte plekken verspreid door het huis en houd ze dagelijks goed schoon. Een goede richtlijn is het aantal katten plus een extra bak. Experimenteer met types kattengrit, zodat u erachter kunt komen wat voor uw kat het prettigst is. Sommige katten vinden een overdekte bak fijn, andere prefereren een open bak. De bak moet altijd ruim groot genoeg zijn voor het comfortabel aan kunnen nemen van de plashouding.
Blaasgruis komt significant vaker voor bij katten met overgewicht. Houd u kat slank en voer uw kat niet teveel. Teveel voeding betekent automatisch ook meer mineralen, de bouwstenen van blaasgruis.
De behandeling van een blaasgruis bij de kat kan een hele uitdaging zijn. Bij de meeste katten lukt het gelukkig om de klachten onder controle, al komt terugkeer van de klachten regelmatig voor. We helpen u graag het risico op terugkeer zo klein mogelijk te houden. Als u een vraag heeft over onze producten of over blaasgruis bij uw kat, neem dan contact met ons op.